مطالب علمی

با توجه به اینکه ماههای قمری براساس رویت هلال ماه بوده ومراسم دینی مسلمانان هم بر پایه ماههای قمری انجام می گیرد رویت هلال ماه نو دارای اهمیت زیادی است.در وضعیت محاق٬ ماه بین زمین و خورشید،  قرار داشته و تمام سطح ماه که رو به زمین  است تاریک و تقریبا غیر قابل مشاهده  می باشد.  با جابه جا شدن ماه در مدارخود رفته رفته بخشي از آن از خورشيد نور مي گيرد و هلال ماه تشكيل مي شود. با حداقل7 درجه جدایی زاویه ای ماه از خورشید (از دید یک ناظر روی سطح زمین)که حددانژون نامیده می شود، اولین و نازک­ترین هلال تشکیل شده و کم کم هلال قابل مشاهده خواهد بود.تا زماني كه جدايي زاويه بين ماه و خورشيد به 7 درجه نرسيده است هلال ماه تشكيل نمي شود، هنگامي كه ماه بين زمين وخورشيد قرار دارد هيچ بخشي از ماه براي ناظر زميني روشن نيست. اصطلاحا" به اين لحظه مقارنه ماه و خورشيد يا ماه نو گفته مي شود. در واقع مقارنه لحظه تولدماه است. با افزايش سن هلال(مدت زمان گذشته از مقارنه) به تدريج هلال ماه ضخيم تر مي شود.

علاوه بر این عوامل مختلفي دررويت هلال ماه موثر خواهند بود از جمله:

 هر چه سن هلال ماه بيشتر باشد، رويت آن آسان تراست. با افزايش سن هلال ، ماه فرصت بيشتري دارد تا از خورشيد فاصله بگيرد و سطح درخشان آن بيشتر مي شود. علاوه بر این عوامل مختلفي در رويت هلال ماه موثر خواهندبود از جمله:

مدت مكث : هلال هاي شامگاهي پس از غروب خورشيد، غروب مي كنند. فاصله زماني بين غروب خورشيد و غروب ماه را مدت مكث ميگويند. هر چه مدت مكث بيشتر باشد ماه مدت بيشتري در آسمان است و آسمان تاريك تر ميشود و امكان رويت فراهم مي شود. البته مدت مكث هلال هاي باريك كمتر از يك ساعت ودر برخي از موارد كمتر از 40 دقيقه است. معمولاً چنين هلال هايي بلافاصله پس ازغروب خورشيد قابل مشاهده نخواهند بود و رصدگر بايد دقايقي تحمل كند تا شرايط مناسب فراهم شود.

زمان غروب خورشيد : چون هلال ماه شامگاهي پس از غروب خورشيد مشاهده مي شود.هر چه خورشيد ديرتر غروب كند، سن و جدايي زاويه اي هلال افزايش مي يابد. بنابراين هر چه به سمت نواحي غربي برويم شرايط رويت هلال بهتر مي شود.

فاصله ماه از زمين : از آنحاييكه مدار ماه به دورزمين بيضي است بنابراين مطابق قانون دوم كپلر سرعت گردش ماه به دور زمين ثابت نيست.اگر مقارنه زماني اتفاق بيافتد كه ماه در حوالي حضيض مدارش باشد با سرعت بيشتري ازخورشيد فاصله مي گيرد و جدايي آن سريع تر افزايش مي يابد. چنين هلالي در مقايسه باهلال ماه هم سن كه در اوج است به مراتب راحت تر رويت مي شود.

 

 اگر هلال ماه در شامگاه روزچهارشنبه 29 ام ماه مبارک رمضان رويت شود، آن ماه به پايان رسيده است و پنجشنبه روز اول ماه شوال خواهد بود ولي اگر هلال ماه درشامگاه روز 29 ام رويت نشود ماه 30 روزه مي باشد، چون رویت هلال ماه شوال در ایران با توجه به محاسباتی که انجام شده است ازجمله(ارتفاع ماه، در صد روشنایی ماه و....) در شامگاه 29ام رمضان قابل مشاهده نیست و به احتمال زیاد ماه رمضان 30 روزه خواهد بود.

---