چرخ کیهانی زندگی در طیف فروسرخ می درخشد
یک تصویر تازه از تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا که در طیف فروسرخ گرفته شده جایی را نشان می دهد که در آن فعالیتی در کهکشان NGC 1291 در حال رخ دادن است. حلقۀ خارجی که به رنگ سرخ دیده می شود از ستارگان نوباوه انباشته شده است که در حال سوزاندن و گرم نمودن غباری هستند که این امواج فروسرخ را از خود می تابانند.
تلسکوپ کهکشان NGC 1291 را نشان می دهد. هرچند این کهکشان کاملاً پیر است، تقریباً 12 میلیار سال، اما با یک حلقه غیر معمول جاییکه ستاره های نوباوه در حال سوختن هستند مشخص شده است.
NGC 1291 در فاصله حدود 33 میلیون سال نوری از ما در صورت فلکی Eridanus واقع شده است. این کهکشان به کهکشان ممنوعه شهرت یافته است چون منطقه مرکزی آن با یک سد طولانی از ستاره ها محدود شده است.
این سد در زمانهای نخستین این کهکشان تشکیل شده است. آن مواد اطراف را جذب می کند و باعث می شود ستاره ها و گاز ازمدارهای دوار اولیه خود به مدارهای شعاعی طولانی غیر دوار وارد شوند.
ستاره شناسها در حال مستندسازی ساختار جنبه ها متفاوت شامل سدها می باشند. آنها می خواهند بدانند چه تعداد از کهکشانهای محلی دارای سد می باشند همینطور می خواهند بدانند شرایط محیطی در یک کهکشان که ممکن است بر تشکیل و ساختار سدها اثر گذارد چیست.
در این تصویر از اسپیتزر طول موجهای کوتاه تر امواج فروسرخ با رنگ آبی نشان داده شده اند و طول موجهای بلندتر با رنگ سرخ. ستاره هایی که به رنگ آبی در مرکز دیده می شوند منطقه برآمده کهکشان بوده و پیرتر می باشند و بیشتر آن گاز یا سوخت تشکیل ستاره می باشد که قبلا توسط نسلهای پیشین ستاره مصرف شده. زمانیکه کهکشانها جوان هستند و گاز زیادی دارند، سدهای ستاره ای به سمت مرکز حرکت می نمایند و تشکیل یافتن ستاره ها را تغذیه می نمایند.
طی گذشت زمان با پایان یافتن سوخت منطقه های مرکزی خاموش می شوند و فعالیت شکل گیری ستاره به حوالی کهکشان منتقل می شود. در آنجا موجها و تشدیدهای چگالی مارپیچی که به وسیله سد مرکزی به وجود آمده اند کمک می نمایند تا گاز به ستاره ها تبدیل شود. حلقه خارجی که در اینجا سرخ دیده می شود یکی از آن منطقه های تشدید می باشد که در آن گاز گیر می افتد و آتش می گیرد و شکل گیری ستاره ها آغاز می شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تلسکوپ اسپیتزر به آدرسهای زیر مراجعه نمایید:
http://spitzer.caltech.edu
http://www.nasa.gov/spitzer
بخش علمی مرکز علوم و ستاره شناسی تهران