مطالب علمی

یک طوفان فضایی از طرف خورشید در تاریخ 21 ژانویه سال 2005 سیاره ما را در بر گرفت. این رویداد 20 ژانویه شروع شد، زمانیکه یک ابر از مواد خورشیدی، یک coronal mass ejection  یا CME، بعد از انفجار از خورشید جدا شد و به سمت زمین حرکت نمود. زمانیکه آن به سیاره ما رسید، حلقۀ جریان و کمربندهای تابش که دور زمین می باشند با ذره های اضافی متورم شدند این در حالی بود که شفق قطبی برای شش ساعت ادامه داشت. هر دوی اینها معمولاً علامتهای یک طوفان خیلی بزرگ هستند- در واقع این یکی از بزرگترین جریانهای بیرون ریزنده پروتون های خورشیدی است که تا به حال از خورشید ثبت شده است. اما این طوفان به سختی میدانهای مغناطیسی اطراف زمین را متاثر می نمود- پریشیدگی در این میدانها می تواند شبکه برق را بر روی زمین تحت تاثیر بگذارد به همین خاطر به دقت تاثیر احتمالی این پدیده برای جامعه ای که شدیداً به برق وابسته است دنبال شد.

دوازده فضاپیما در لایۀ مگنتوسفر زمین- به اضافۀ سایر ماموریتها- به دانشمندها کمک نمودند تا طوفان خورشیدی غیر معمول ژانویه 2005 را بهتر مشاهده نمایند و بفهمند. چهار فضاپیمای کلاستر در این باد خورشیدی به طور مستقیم در خلاف جهت زمین در حرکت بودند.

جانت کوزیرا، یک دانشمند فضایی در دانشگاه میشیگان در آن آربر، می گوید: در تلاشی برای بهتر فهمیدن- و روزی برای پیشبینی- چنین طوفانهایی و تاثیرهای بالقوه آنها بر روی فن آوری بشر، یک پدیدۀ نامعمول شبیه این می تواند به پژوهشگران در فهم اینکه دقیقاً چه جنبه هایی از CME منجر به چنین اتفاقهایی در نزدیکی زمین می شود کمک نماید.

کوزیرا و همکارانش که هر کدام در زمینه ای تخصص دارند با استفاده از داده های بدست آمده از شبکه های زمینی و 20 ماهواره متفاوت دیگر فهمیدند که این CME حاوی یک جز کمیاب چگال خورشیدی filament هستند. این مواد و سرعت زیاد نامعمول آنها منجر به میزان زیاد مواد خورشیدی رصد شده شد.

بخش علمی مرکز علوم و ستاره شناسی تهران