توضیح راز دیسک های سیاره ساز توسط نیروی کشش
نظریه تازه ای که بر اساس مدل های سه بعدی دیسک های سیارهساز بنا شده است حاکی از این هستند که گاز و گرد و غبار معلقی که در فرای این دیسکها وجود دارند در میدان های مغناطیسی بسیار بزرگی مانند شراره های خورشیدی حلقه میزنند و نور ستاره را جذب کرده و نور فروسرخ از خود ساطع می کنند.
نیل ترنر از آزمایشگاه پیشرانه جت واقع در پاسادینا، ایالتکالیفرنیا گفت: "اگر به نحوی می توانستید بر روی یکی از این دیسک های سیارهساز بایستید و از درون جو دیسک به ستاره ای که در مرکز دیسک قرار دارد بنگرید بهنظرتان این منظره شبیه غروب خورشید خواهد بود.
ستارگان از رمبش بسته های بسیار بزرگ ابر گاز و گرد و غبارمتولد می شوند و آنقدر می چرخند تا توسط نیروی جاذبه منقبظ می شوند. همینطور کهستاره از نظر اندازه بزرگتر می شود، مواد بیشتری از سوی ابرهای گازی بر آن می باردو چرخش باعث صاف شدن این مواد در دیسکی متلاطم می شود. به همین شیوه سیارات ازمواد موجود در دیسک به وجود می آیند.
نظریه دیگری حاکی از این است که ستارگان به جای اینکه باحلقه هایی احاطه شده باشند، دور آنها را هاله های گرد و غبار عظیمی گرفته است کهجلوی نور مرئی ستاره را گرفته و از خود امواج فروسرخ ساطع می کنند. سپس، مشاهداتاخیری که از تلسکوپ های زمینی انجام گرفت حاکی از این هستند که برای این پروسهوجود هم حلقه و هم هاله ضروری است. در نهایت، مدل سازی سه بعدی کامپیوتری که ازآشفتگی های سطح دیسک صورت گرفت نشان داد که سطح این حلقه ها بایستی دارای حالتیکرکی (پرزدار) باشد که دارای لایه های گازی با چگالی پایینی هستند که وابسته بهمیدان های مغناطیسی می باشند، درست مانند برجستگی های سطح خورشید که آنها هموابسته به میدان های مغناطیسی هستند.
این تلاش تازه، تکه های مختلف این پازل را با محاسبه اینکهچگونه نور ستاره در طول دیسک و اتمسفر کرکی اش کاهش می یابد دور هم جمع کرده است.نتیجه این است که اتمسفر میزان زیادی از نور را جذب کرده و باقی مانده نور فروسرخرا بازتاب می کند.
ترنر گفت: "موادی که نور ستاره را قطع می کنند در هالهها و حلقه ای که در گذشته تصور می شد نیستند بلکه در اتمسفر دیسک که متاثر ازمیدان مغناطیسی هستند وجود دارند. چنین اتمسفری که دارای بار مغناطیسی است بر طبقپیش بینی زمانی به وجود می آیند که حلقه گاز را به داخل هل می دهد تا با ستاره درحال رشد برخورد کند."
بخش علمی مرکز علوم و ستاره شناسی تهران