سیاره عطارد
مقدمه
هشت سیاره منظومه شمسی را می توان به دو گروه متمایز تقسیم کرد:سیارات زمین مانند و سیارات مشتری مانند
عطارد،زهره،زمین ومریخ سیارات زمین مانند - مشتری ،زحل ،اورانوس و نپتون سیارات مشتری مانند وبسیار پر جرمتر از سیارات زمین مانند اند.
سیارات را می توان بر اساس فاصله شان از خورشید نیز دسته بندی کرد.عطارد و زهره به سیارات زیرین(سفلی) موسوم اند،زیرا از زمین به خورشید نزدیک تر اند.سیارات دیگر ،از مریخ تا نپتون سیارات زبرین (علوی) نامیده می شوند،زیرا از زمین به خورشید دورتر اند.
سیاره عطارد:
فاصله از خورشید:حداقل 46،000،000کیلومتر، متوسط58،000،000 کیلومتر، ماکزیمم70،000،000 کیلومتر، خروج از مرکز 2056ر0، زاویه میل مدار با دایره البروج 7
دوره تناوب حرکت انتقالی به دور خورشید:88 روز نجومی ، 116 روز هلالی
سرعت مداری (میانگین)48 کیلومتر بر ثانیه
فاصله از زمین :کمترین 91،000،000کیلومتر، بیشترین 206،000،000 کیلومتر
قطر زاویه ای (در مقارنه داخلی میانگین): 88ر10 ثانیه قوس
قطر: 4860 کیلومتر ، حجم:06 ر0 حجم زمین، جرم :054 ر0 جرم زمین،، چگالی :99ر0چگالی زمین
شتاب گرانش در سطح :37ر0 شتاب گرانش سطحی زمین، سرعت گریز :2ر4 کیلومتر بر ثانیه
دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور : 7ر58روز
زاویه استوای سیاره با سطح مدار آن:28 درجه
دما :حداقل 183- درجه سانتیگراد ، حد اکثر 427 درجه سانتیگراد ، نسبت بازتاب:06/0
اهله
عطارد نیز مانند ماه چهره های گوناگون،از بدر تا محاق ،را اختیار می کند.وقتی که در آن سوی خورشید است بخش اعظم یا تمام قرص روشن آن را با تلسکوپ می توان دید ،ولی هنگامی که در همان سویی است که زمین قرار دارد تنها هلال نازکی از آن مرئی است.روشنی سیاره با تغییر چهره آن تغییر می کند،وقتی که در "بدر"است از زمین دور است وبعد فاصله آن اثر "دربدر بودن"را خنثی می کند.
دوره تناوب حرکت وضعی
دوره تناوب آن برابر است با دوره تناوب نجومی حرکت انتقالی سیاره به دور خورشید(که آن نیز 88 روز است)
البته این بر آورد به کمک آزمایشهای غیر قطعی در اواخر قرن نوزدهم به دست آمده بود.روش جدید اندازه گیری حرکت وضعی عطارد، روشی است که در آن از نجوم راداری و تغییر مکان دوپلری استفاده میشود.امواج راداری که از آن کناره ی سیاره باز می تابد که به ناظر زمینی نزدیک می شودبه جانب طول موج های کوتاهتر جا به جا می شود.همین طور امواج راداری که از کناره ی دور شونده سیاره منعکس می شود به سمت طول موجهای بلندتر انتقال می یابد.مقدار این جابجایی به سرعت دور و نزدیک یا دور شدن و در نتیجه به سرعت دوران سیاره بستگی دارد.
دوره تناوب نجومی حرکت انتقالی (88روز)درست نسبت 3 به 2 با دوره تناوب حرکت وضعی (7ر 58 روز) دارد.این نسبت ساده احتمالاً معلول تصادف نیست و توضیح قابل قبول آن به این شرح است.:
آ.عطارد کره کاملی نیست ،یکی از اقطار آن بلندتر از قطرهای دیگر است.
ب.جاذبه گرانشی خورشید موجب می شود که این قطر کشیده در حضیض خورشیدی سیاره، در هر 5/1،3، 5/4، 6و ....دوران رو به خورشید قرار گیرد.
دما
منجمان از روی شدت امواج رادیویی 4ر3میلیمتری و 19میلیمتری عطارد ، دمای متوسط آن را به هنگام بدر برابر 650درجه کلوین تعیین کرده اند.باید انتظار داشت که دمای سطح عطارد زیاد باشد زیرا به خورشید نزدیک است.عطارد،به ازای هر واحد سطح هفت برابر زمین انرژی دریافت می کند.شب هنگام دمای پوسته سطحی عطارد به 100k نزول می کند.
نسبت بازتاب
نسبت بازتاب عطارد 06ر0است،یعنی عطارد 6 درصد نوری را که از خورشید دریافت می کند.به فضا منعکس می کند.94 درصد این نور جذب سیاره می شود.
شتاب گرانش در سطح و سرعت گریز
شتاب گرانش سطحی عطارد در حدود 37/0 شتاب گرانش سطحی زمین است.،یعنی نیروی گرانش در آن در حدود 3/1نیروی گرانش در سطح زمین است.این گرانش سطحی،فقدان یک پوشش گازی را بر گرد عطارد توضیح می دهد.چون شتاب گرانش سطح کم است،سرعت گریز از سطح سیاره فقط 2/4کیلومتر برثانیه است.گاز ها دارای خاصیت میل به انبساط اند.همه گازها در همه جهات منبسط می شوندو حجم بزرگتری را اشغال می کنند.شتاب گرانش سطحی به اندازه کافی قوی است که با گرایش جو به انبساط مقابله کند.اما در سطح عطارد نیروی گرانش به قدری ضعیف است که نمی تواند از فرار گازها جلوگیری کند.ملکولهای گازمعمولاً سرعتهای بیش از 2ر4 کیلومتر بر ثانیه دارندو از این رو می توانند از این سیاره بگریزند.اگر هم عطارد در گذشته دارای جوی بود،این جو دیر زمانی پیش گریخته است و دمای شدید سطح سیاره هم عملاً به این کار کمک کرده است.با وجود این،ملاحظات نظری و آزمایشی حاکی از آن اند که جو بسیار رقیقی در عطارد وجود دارد.
حرکت حضیض خورشیدی
قطر اطوال بیضی مداری عطارد،به کندی در فضا دوران می کند(حرکت تقدیمی).در هر صد سال امتداداین قطر و به همراه آن حضیض خورشیدی عطارد ،574 ثانیه قوس تغییر می کند.
این حرکت ،چون از فراز منظومه شمسی نظر شود در جهت خلاف حرکت عقربه های ساعت است و معلول اثر گرانشی خورشید و سیارات دیگر بر عطارد است.
محاسباتی که بر فیزیک کلاسیک (نیوتنی)مبتنی است،532 ثانیه قوس در قرن از آن را توجیه می کند.محاسباتی که در آن از نظریه نسبیت عام اینشتین استفاده می شود نشان می دهد که جرم خورشیدموجب دورانی اضافی برابر 42 ثانیه قوس در قرن می شود.دوران(حرکت قدیمی) صحیح محور مدار، 574 ثانیه قوس در قرن است.