مطالب علمی

اطلاعات اساسی

فاصله از خورشید

کمترین       1،348،000،000 کیلومتر

میانگین      1،427،000،000 کیلومتر

 بیشترین    1،506،000،000 کیلومتر

خروج از مرکز مدار  0650/0

زاویه میل مدار با دایره البروج دوره تناوب حرکت انتقالی به دور خورشید : 2 درجه و 28 دقیقه و 6/22 ثانیه

نجومی  46ر29 سال

هلالی  378 روز

سرعت مداری   64ر9 کیلومتر بر ثانیه

فاصله از زمین  1،197،000،000 کیلومتر

قطر زاویه ای(مقدار متوسط به هنگام مقابله) 27 ر 19 ثانیه

قطر 

کمترین(قطبی)   630ر107 کیلومتر

بیشترین(استوایی) 320، 119  کیلومتر

حجم    764 برابر حجم زمین

جرم     95 برابر جرم زمین

چگالی      125ر0 چگالی زمین

شتاب گرانش سطحی   :   19ر 1 برابر شتاب گرانش سطحی زمین

سرعت گریز    36 کیلومتر بر ثانیه

دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور(در استوا)  : 10 ساعت و14 دقیقه و24 ثانیه

زاویه میل استوای سیاره با مدار آن 26 درجه و 45 دقیقه

دما(در راس ابرها):   160-  درجه سانتیگراد

نسبت بازتاب :  47ر0

مقدمه
زحل سیاره حلقه دار،یکی از سیارات بزرگ،با قطری بزرگ و جرمی زیاد است.از حیث اندازه تنها از مشتری کوچک تر است و جرم آن 95 برابر جرم زمین است.چگالی آن ،مانند سیارات بزرگ دیگر ،کم است،کمتر از آب یعنی می تواندبر روی آب شناور شود.

چه می بینیم؟

الف.  باچشم برهنه :زحل به چشم برهنه رنگ زرد تیره ای دارد.نورش پایدار و همیشه در زمره ی پر نورترین اجرام است.در پرنورترین حالت با ستاره ای از قدر کمتر از صفر قابل قیاس است و در کم فروغ ترین حالت چون ستاره ای از قدر اول می نما ید.با سرعتی بسیار کندتر از مشتری،صورت های فلکی را می پیماید و سیاحت منطقه البروج را در سی سال تمام می کند.
ب.با تلسکوپ از حیث توجهی که راصد آماتور مبذول می کند ، زحل در مرتبه دوم پس از مشتری قرار دارد.زیرا او بدون دشواری موارد زیر را خواهد یافت

1-پخ بودن سیاره

2-وجود کمربندهای سطحی .این کمربندها به وضوح کمربند های مشتری نیستند.

3-لکه ها که به فواصل زمانی نا منظم پایدار می شوند.لکه ی بزرگی که در سال 1933 ظاهر شد و لکه ی بزرگ سفید نام گرفت، در طی چند ماه دراز شد و به صورت نوار سفیدی به دور سیاره در آمد.

4-حلقه ها که به و ضوح تمام دیده می شوند.شکاف میان دو حلقه روشن تر را که شکاف کاسینی نامیده می شود،می توان با تلسکوپی کوچک در شرایط مساعد دید.

5-مشاهده ی بزرگترین قمر زحل ، تیتان و قمر بزرگ بعدی یاپتوس آسان است.سه قمر دیگر (رئا،تتیس ودیون) را می توان در شرایط بسیارمساعد مشاهده کرد.

حلقه ها
چهار حلقه اصلی برگرد زحل می گردند که با حروف A,B,C,D  مشخص می شوند.ابعاد آن ها و نیز شکاف میان آن ها در شکل نشان داده شده است.

نور و روشنی حلقه ها به وجه قابل ملاحظه ای با هم تفاوت دارند.حلقه میانی(حلقهB) از همه پر نورتراست و حلقه بیرونی(حلقه A) پس از آن جای دارد.کم نورترین ،حلقه داخلی(حلقه D) است.حلقه را "حلقه چین خورده"و حلقه B را"حلقه پر نور" می نامند.
شکاف میان حلقه های Aو B را به افتخار کاشف آن شکاف کاسینی نامیده اند.
حلقه ها به خاطر نازکی شان سخت شایان توجه اند:مقطع آنها مستطیل بسیار باریکی است.مثلاً مقطع حلقه بیرونی مستطیلی است به طول 16000کیلومترو عرض 8 تا 10 کیلومتر.
حلقه ها درست در صفحه ی استوای سیاره قرار دارند و استوای سیاره زاویه میلی برابربا 27 درجه با صفحه دایره البروج می سازد.
یک دوره کامل اهله ی حلقه های زحل 5ر29 سال طول می کشدو این دوره ی تناوب حرکت انتقالی زحل به دور خورشید است.
تصور می شود که حلقه های زحل از تعداد بی شماری ذرات خرد به اندازه دانه های شن یا قلوه سنگ ریز تشکیل شده باشد.این گمان بر دو واقعیت مبتنی است.(آ)حلقه ها نیمه شفاف اند،گهگاه می توان ستاره ای را از خلال آن ها دید.ب)بخش داخلی هر کدام در زمانی کوتاه تر از بخش خارجی به دور سیاره می گردد:اگر حلقه ها جامد یا مایع بودند،دوره تناوب دوران هر حلقه ثابت می بود.
شکاف های میان حلقه ها معلول تشدید گرانشی است.

قمر ها
زحل 47 قمردارد که پانزده تای آن ها در سال 2004 میلادی کشف شد.قمر های بزرگ زحل به ترتیب فاصله از سیاره عبارت اند از میماس ،انسلادوس،تتیس،دیون،رئا،تیتان و یا پتوس .میماس،در فاصله 000،188کیلومتری از مرکز سیاره است.فوب دورترین قمر زحل متجاوز از 16000000کیلومتر از سیاره اصلی فاصله دارد.
دوره تناوب قمر ها از14 ساعت برای پان تا 550 روز برای فوب تغییرمی کندو جز یک استثنا همگی در جهت عادی به دور زحل می گردند.تنها فوب است که حرکتی معکوس دارد و بدین طریق بر پایداری مداریش می افزاید.قطر بیشتر قمرها نسبتاً کم و در حدود چند ده کیلومتر است.بزرگ ترین قمر زحل تیتان است.
چنین به نظرمیرسد که بیشتر قمرها با همان دوره تناوبی دوران میکنند که به دور سیاره می گردند ودر نتیجه همیشه یک روی شان به سمت سیاره اصلی است و تغییرات روشنی آنها نیز حاکی از همین است.دوره تناوب این تغییرات روشنی همان دوره تناوب گردش انتقالی است.روشنی یکی از قمرها ،یاپتوس،در هر گردش از مینیموم به ماکزیمم ،5 برابر می شود.