سیاره اورانوس
اطلاعات اساسی
فاصله از خورشید:
کمترین 000،000،730،2
میانگین 000،000،870،2
بیشترین 000،000،000،3
خروج از مرکز مدار: 046ر0
زاویه میل مداربادایره البروج : 0 درجه 46 دقیقه 1ر23 ثانیه
دوره تناوب حرکت انتقالی به دور خورشید :
نجومی 01 ر84 سال
هلالی 66ر369 روز
سرعت مداری : 8ر6کیلومتر در ثانیه
قطر زاویه ای (متوسط ، به هنگام مقابله ): 58 ر3 درجه
قطر :
کمترین (قطبی ) 950 ، 49 کیلومتر
بیشترین (استوایی ) 100، 51 کیلومتر
حجم : 62 برابر حجم زمین
جرم : 6 ر14 برابر جرم زمین
چگالی : 23 ر0 برابر چگالی زمین
شتاب گرانش سطحی ( دراستوا ) : 8 ر0 برابر شتاب گرانشی سطح زمین
سرعت گریز : 5 ر22 کیلومتر بر ثانیه
دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور: 17 ساعت و14 دقیقه
زاویه میل استوای سیاره با صفحه ی مدار: 53 دقیقه و97 درجه
دما : 212- درجه سانتی گراد
نسبت بازتاب : 50 ر0
مقدمه :
اورانوس که نامش از رب النوعی گرفته شده است که از خائوس (آشوب ) برخاست وتجسم آسمان شد از قدر ظاهری 7 ر5 است ، ازاین رو به دشواری بسیار در شرایط بسیار مساعد می توان آن را با چشم غیر مسلح دید .کم سویی آن معلول فاصله ی زیادش،هم از خورشید است که برآن نور می افکند وهم از زمین که ازآن دیده می شود .
اورانوس در آسمان همان مسیری را می پیماید که سیارات دیگر می پیمایند ، اما حرکت ظاهری آن نسبتاً کند است وهرگردش کامل به دور خورشید راتقریباً در 84 سال تمام می کند. حرکت آن از افق غربی زمین به جانب افق شرقی در حدود 4 درجه در هر سال است .
این سیاره شباهت زیادی به سیارات بزرگ دیگر ، مشتری وزحل ونپتون دارد. جوآن هم به احتمال زیاد متشکل است از آمیزه ای از آمونیاک ، متان وئیدروژن . درصد آمونیاک در قیاس با متان وخاصه ئیدروژن نسبتاً کم است . اورانوس د ر تلسکوپ به سبب وفور متان ، قرصی سبزرنگ به چشم می آید. گه گاه لکه های سفیدی بر سطح سیاره پدیدار می شود. این لکه ها برای تعیین دوره تناوب دوران مفیدند. عکس های بسیار خوبی که با بالون بی سرنشین استراتوسکوپ 2 گرفته شد یخ بودن اورانوس ونیز تیرگی کناره ای در آن را نشان داد. بر این عکس ها هیچ علائم نواری پایداری مشاهده نشد. ولی تصویرهایی که به وسیله ویه جر2 وتلسکوپ فضایی هابل گرفته شده حاکی از وجود ساختار نواری ، شبیه مشتری وزحل ، در اورانوس است .
رصدهای دقیق در سال 1978 نشان دادند که اورانوس مانند زحل دارای دستگاهی متشکل از 9 حلقه است . بعداً دو حلقه دیگر کشف شد . این حلقه ها راشکاف های وسیعی از هم جدا می کند . حلقه ها درفاصله 5ر1 تا 2 برابر شعاع سیاره قرار دارند.حلقه های اورانوس درهمان صفحه ی قمرهای آن است.
اورانوس از چندین جهت در میان سیارات منحصر به فرد است :
الف. نخستین سیاره ای است که به کمک تلسکوپ کشف شد.
ب. کشف آن بر حسب تصادف بود.
پ. دوران آن بر گرد محورش "معکوس" (یعنی درجهت عقربه های ساعت) است.
ت. صفحه ی استوای آن تقریباً عمود بر صفحه مدار است . مقدار دقیق زاویه ی بین دو صفحه ی82 درجه است.
کشف
سیاره اورانوس در 13 مارس 1781 به وسیله سر ویلیام هر شل انگلیسی که موسیقیدانی حرفه ای و منجمی متفنن بود با تلسکوپ بازتابی کوچک 18 سانتیمتری ساخت خودش کشف شد . اورانوس در چنین تلسکوپی به صورت قرص بسیار کوچکی است که اندک تفاوتی با یک ستاره ی معمولی دارد . اما این تفاوت اندک در اندازه ، کافی بود تا هرشل شک کندکه این شئ یک ستاره است ، داده های او تاکید کرد که سیاره ای جدید کشف شده است که به فاصله19 واحد نجومی برگرد خورشید می گردد.
دوره تناوب حرکت وضعی به دور محور
چرخش اورانوس برخلاف سیارات دیگر که در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور خورشید ونیز به دور محورشان می گردند ، "معکوس " یا رجعی است .اورانوس خورشیدرادر جهت عادی یعنی در خلاف جهت عقربه های ساعت دور می زند ، اما دوران آن به دورمحورش در جهت عقربه های ساعت است واستوای سیاره با مدار آن به دور خورشید زاویه 82 درجه می سازد.طریق دیگری نیز معمولاً برای توصیف دوران سیاره به کار می رود ، به این معنی که بگوییم استوای سیاره زاویه 98 درجه با صفحه مدار می سازد. بدین طریق قطب های شمال وجنوب اولیه معکوس می شودوآن گاه جهت چرخش حول محور عادی است ونه رجعی است.
قمرها :
اورانوس بیست وهفت قمردارد. پنج قمربزرگ آن عبارتنداز: میراندا ، آریل ، اومبریل ، تیتانیا وابرون ، که همگی در صفحه استوای سیاره اصلی ودرنتیجه تقریباً قائم بر مدار سیاره ، به دور آن می گردند . هر پنج قمر حرکت شان رجعی است که با چرخش سیاره حول محورش سازگار است.
اندازه اقمار اورانوس تقریباً از چند ده کیلومتر تا 1500 کیلومتر است. بزرگ ترین قمر اورانوس تیتانیا به شعاع 1580 کیلو متر وقمر بعدی به لحاظ بزرگی ، ابرون به شعاع 1520 کیلومتر است . شعاع مدار قمرها بین 50 هزار تا 18 میلیون کیلو متر است . تیتانیا به فاصله ی 436 هزار کیلو متر وابرون به فاصله ی000 ، 580 کیلومتر است.
سفینه ویه جر 2 در سفر بی پایان خود به نواحی دوردست منظومه شمسی ، از نزدیکی اورانوس عبور کرد وعکس های واضحی از پنج قمر بزرگ اورانوس به زمین فرستاد به علاوه از ده قمر خرد این سیاره نیز عکس برداری کرد . برسطح تیتانیا آثار شکستگی وشکافتگی مشهود است ولی از جریان های شاره ای اثری دیده نمی شود . سطح ابرون آکنده از دهانه است.
اورانوس و اقمارش