شفق های قطبی زحل ؛ شکار تازه تلسکوپ فضایی هابل
شفق های قطبی زحل پدیده ای چشم نواز و شگفت انگیز هستند. شفق های قطبی زحل از دیگر جادوهای این سیاره است که هابل در عکس های جدیدی که به ثبت رسانده توانسته است زیبایی آنها را به خوبی ثبت کند. عکس هایی که منجمان آنها را حیرت انگیز توصیف کرده اند.
شگفتی های سیاره زحل را پایانی نیست، زیبایی حلقه های زحل و نیز رازهای پنهای اقمار این سیاره سالهاست که بشر را مفتون خود ساخته است. بدون هیچ شبهه ای می توان مدعی بود که زحل یا کیوان از لحاظ زیبا شناختی در راس سیارات منظومه شمسی قرار دارد. وجود حلقه های مرموز و خیره کننده اطراف این سیاره باعث شده تا آن را ارباب حلقه های منظومه شمسی بنامند.
تاکنون ۶۲ قمر در زحل کشف شده است. سیاره زحل با توجه به شرایط خاصی که دارد قادر به میزبانی حیات نیست اما از نظر ستاره شناسان تعدادی از قمرهای زحل از جمله تیتان و انسلادوس شرایطی دارند که امکان شکل‌گیری حیات را در آنها ایجاد می کند.
شفق های قطبی زحل و تفاوت آن با شفق های قطبی زمین
تلسکوپ هابل طی هفت ماه از سال ۲۰۱۷ از بخش تصویر بردار اسپکتوگراف خود استفاده کرد تا به مطالعه در خصوص سیاره زحل و مخصوصا شفق های قطبی آن بپردازد. بهترین زمان برای مشاهده شفق های قطبی زحل قبل و بعد از تابستان در نیمکره شمالی این سیاره است و بر این اساس، هابل در این مدت مشغول مطالعه شفق های قطبی این سیاره شد. نتیجه این مطالعات ارسال عکس هایی نادر از شفق های قطبی زحل بود.
اینجا و بر روی زمین شفق های قطبی در واقع نتیجه بادهای خورشیدی هستند که با ذرات باردار پروتون و الکترون برخورد می کنند. ذرات باردار در یونسفر رسوخ می کنند و به حرکت در مسیر های مغناطیسی می پردازند که به سمت قطب روانه می شوند. در این زمان با ذرات دیگری چون اکسیژن و نیتروژن ترکیب می شوند که پیامد آن شکل گیری صحنه های رقص نور در آسمان است که مشاهده آن تجربه ای بی نظیر برای هر کسی خواهد بود.
قبلا تصور می شد که در منظومه شمسی تنها سیاره زمین است که می تواند پدیده ای بنام شفق قطبی را ایجاد کند، اما بعدها مشخص شد که دیگر سیارات منظومه شمسی نیز قادر به ایجاد چنین پدیده حیرت آوری هستند، که از جمله این سیارات می توان به زحل، اورانوس، مشتری و نپتون اشاره کرد. همچنین اخیرا ستاره شناسان موفق به مشاهده شفق قطبی بر روی سیارات فراخورشیدی خارج از منظومه شمسی شده اند.
البته نمی توان برای شکل گیری شفق های قطبی بر روی سیارات دیگر، همان عواملی را بر شمرد که در شکل گیری شفق های قطبی بر روی زمین دخیل هستند. بطور مثال در خصوص شفق های قطبی سیاره مشتری، بادهای خورشیدی هیچ نقشی ندارند بلکه شفق های قطبی این سیاره ثمره یک مکانیزم پیچیده مرموز هستند که هنوز برای ستاره شناسان چندان شفاف نیستند.
در خصوص سیاره زحل و نیز شفق های قطبی زحل هر چند به نظر می رسد که بادهای خورشیدی عامل اصلی باشند اما این موضوع تایید نشده و عامل شکل گیری شفق های قطبی زحل هنوز به شکل یک معما باقی مانده است.
شفق های قطبی زمین را می توان به چشم هم مشاهده کرد، اما برای شفق های قطبی زحل می بایست با استفاده از تشعشعات ماوراء بنفش به عکس برداری پرداخت، زیرا به صورت عادی قابل مشاهده نیستند. برخوردهایی که در شفق های زحل رخ می دهد هیدروژنی هستند و لذا نمی توان آنها را به سادگی مشاهده کرد.
این موضوع در خصوص شفق های قطبی سیارات مشتری، نپتون و اورانوس نیز صحت دارد. هابل با استفاده از فناوری ماوراء بنفش خود قادر به مشاهده شفق های قطبی زحل است و در نهایت موفق شد از این پدیده جذاب سماوی عکس برداری کند. تیم ستاره شناسانی که با تلسکوپ فضایی هابل کار می کنند، شفق های قطبی زحل را بسیار بزرگ و متنوع توصیف کرده اند.
منبع: sciencealert
کشف آب در لکه سرخ مشتری اخترشناسان را شگفت زده کرد
کشف آب در لکه سرخ مشتری معمای این لکه بزرگ و به طور کلی سیاره مشتری را پیچیده تر کرد، زیرا قرنهاست که ستاره شناسان با این معما دست و پنجه نرم می کنند که براستی ترکیبات شیمیایی این سیاره چیست و روند شکل گیری آن به چه صورت بوده است؟
پژوهشگران در ناسا اخیرا به روشی دست یافته اند که با استفاده از آن می توانند ترکیبات شیمیایی سیاره مشتری را شناسایی کنند. آنان با استفاده از این روش موفق به کشف آب در سیاره گازی مشتری شدند.
آنان در مطالعات اخیر خود بر روی لکه سرخ مشتری متمرکز شدند و می خواستند بدانند اصلی ترین عناصر شیمیایی که در این لکه وجود دارد شامل چه مواردی می شود. فناوری های مادون قرمز به آنها این امکان را داد تا به مطالعه ابرها در عمق لکه سرخ مشتری بپردازند.
از طریق این پژوهش در نهایت به این نتیجه تاثیر گذار دست یافتند که در این قسمت از سیاره آب و مونواکسید کربن وجود دارد. همچنین منجمان ناسا دریافتند که میزان اکسیژن موجود در مشتری بین دو تا نه برابر اکسیژن خورشید است. فضاپیمای جونو در حال حاضر مشغول مطالعه بر روی لایه های عمیق تر اتمسفر مشتری است تا به طور کامل وجود آب بر روی سیاره را تایید کند.
کشف آب در لکه سرخ مشتری از قبل پیش بینی شده بود
پژوهشگران و ستاره شناسان عقیده دارند اقمار سیاره مشتری در بر دارنده مقادیر بسیار عظیمی از یخ هستند، بر این اساس وجود آب در مشتری نباید چندان تعجب برانگیز باشد و کشف آب در لکه سرخ مشتری از قبل قابل پیش بینی بود.
به یقین همه شما می دانید که سیاره مشتری در عین حال که پنجمین سیاره از منظومه خورشیدی است همچنین عنوان دار بزرگترین سیاره این سامانه نیز می باشد. اگر از مرکز سامانه خورشیدی حرکت کنید، پس از عبور از از تیر، ناهید، زمین و زحل در نهایت به مشتری می رسید.
سیارات مختلف در منظومه شمسی هر یک دارای یک یا چندین ویژگی بارز هستند. به طور مثال زحل را بیشتر از هر چیز با حلقه های اطرافش می شناسند، زمین حیات را در خود جای داده است و البته مشتری که بارزترین نمود سطح آن لکه سرخ بزرگی که از مدت ها پیش ستاره شناسان را به خود مشغول کرده است. این لکه قرمز شبیه به گردبادی از گازهای چرخان است.
البته تصوری که از لکه و حجم آن دارید را باید تا حدودی بازتعریف کنید زیرا این لکه عظیم قطری در حدد سه برابر زمین دارد. سال ۱۶۶۴ بود که رابرت هوک این لکه را کشف کرد و از آن زمان همچنان یک معمای بزرگ باقی مانده است.
به هر حال اخترشناسان از مدتها پیش به شواهد و مدارک متعددی دست یافته بودند که وجود آب بر روی مشتری را اثبات می کرد، اما اثبات این قضیه تنها در سطح تئوریک بود و در عمل مدرک عینی برای ارائه نداشتند. مطالعات اخیر که به لطف فناوری های پیشرفته جونو کاملا معتبر هستند در نهایت توانست شواهد مورد نیاز برای اثبات وجود آب بر روی مشتری را ارائه دهد.
از نظر اخترشناسان، جو سیاره مشتری از سه لایه تشکیل شده است؛ در لایه زیرین اتمسفر، آب مایع و یخ وجود دارد، در لایه میانی شاهد وجود آمونیاک و سولفور هستیم و در لایه بیرونی نیز آمونیاک مسلط ترین عنصر تشکیل دهنده اتمسفر است.
البته ماموریت جونو در این خصوص هنوز به پایان نرسیده است. یافته ها جدید تنها در خصوص بخشی از سیاره مشتری مصداق دارد و ستاره شناسان برای تایید نهایی وجود آب بر روی سیاره، موظف هستند تا دیگر نقاط سیاره را مورد مطالعه قرار دهند.
وجود آب بر روی سیاره مشتری این امکان را به ستاره شناسان می دهد تا روند شکل گیری این سیاره گازی را بهتر تئوریزه کنند، اما این در صورتی است که بتوانند میزان آب در جاهای مختلف سیاره را تخمین بزنند. ترکیبات شیمایی هر سیاره ای در فهم روند شکل گیر سیاره نقش بسزایی دارد و مشتری هم از این قانون مستثنی نیست.
دانلود ویدیو
منبع: iflscience